Hợp tác xã là nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể

Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã là xu thế tất yếu

Sáng 22/11, Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc Liên minh Hợp tác xã Việt Nam lần thứ VI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 tại Hà Nội.

Đại hội là sự kiện chính trị quan trọng của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam; có nhiệm vụ đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết, Điều lệ và kiểm điểm sự lãnh đạo, điều hành của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Thường trực, Ủy ban Kiểm tra nhiệm kỳ 2016 - 2020; quyết định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ; bầu Ban Chấp hành và Ủy ban Kiểm tra nhiệm kỳ 2020 - 2025; thông qua Điều lệ (sửa đổi).

Đại hội với phương châm “Hợp tác - Đổi mới - Phát triển - Hiệu quả” và Chủ đề là “Tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã; đẩy mạnh xây dựng hệ thống Liên minh HTX Việt Nam vững mạnh; thực hiện hiệu quả chức năng đại diện, bảo vệ quyền và lợi tích hợp pháp của thành viên”.

Phát biểu tại Đại hội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ sự vui mừng khi giai đoạn 2016 - 2020, kinh tế tập thể (KTTT), HTX tiếp tục phát triển cả về số lượng và chất lượng.

Đến cuối năm 2020 đã có 26.040 HTX (tăng 5.625 HTX so với năm 2015, tốc độ tăng bình quân 3,6%/năm), 100 liên hiệp HTX và 119.000 tổ hợp tác (THT); thu hút 8,1 triệu thành viên, chủ yếu là đại diện hộ cá thể, cá nhân ở địa bàn nông thôn tham gia HTX, liên hiệp HTX, THT (chiếm 31% tổng số hộ cá thể, cá nhân của cả nước); tăng 4,5% so với năm 2015; số HTX hoạt động hiệu quả chiếm 59% tổng số HTX (tăng 3 lần so với năm 2015); số HTX ứng dụng công nghệ cao, sản xuất gắn với chuỗi giá trị, tăng 6,8 lần so với năm 2015; khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã đóng góp trực tiếp khoảng 4,8% GDP của cả nước; gián tiếp trên 30% GDP cả nước thông qua giá trị gia tăng của kinh tế hộ thành viên, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững, xây dựng nông thôn mới, tạo việc làm, xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội.

“Nhiều HTX, liên hiệp HTX và hàng ngàn HTX nông nghiệp, thương mại, vận tải, môi trường, quỹ tín dụng nhân dân hoạt động hiệu quả, mang lại nhiều lợi ích cho thành viên. Đó là những minh chứng cho sự thành công của các HTX, liên hiệp HTX kiểu mới, khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước trong phát triển KTTT, HTX”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng cho rằng chúng ta cần thẳng thắn thừa nhận rằng khu vực KTTT, HTX phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế; tốc độ tăng trưởng còn thấp so với các khu vực kinh tế khác; phần lớn HTX có quy mô nhỏ, phát triển không đồng đều giữa các vùng, miền, giữa khu vực nông nghiệp và phi nông nghiệp; sự liên kết, hợp tác với nhau và với các loại hình kinh tế khác còn yếu.

Công tác quản lý nhà nước về KTTT, HTX còn nhiều bất cập; một số cấp ủy, chính quyền chưa thật sự quan tâm đến hoạt động của HTX. Hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam còn nhiều khó khăn, vướng mắc; tổ chức bộ máy, cơ chế, chính sách và điều kiện làm việc còn nhiều khó khăn; khả năng huy động nguồn lực còn hạn chế, thiếu nguồn lực hỗ trợ thành viên.

Thủ tướng nêu rõ, thời gian tới, cần phải thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế và khu vực về hiệp định thương mại tự do; vấn đề về sản phẩm an toàn, chất lượng, an ninh lương thực; cạnh tranh hàng hóa sẽ diễn ra rất gay gắt, cả thị trường trong nước và quốc tế, nhất là đối với những hộ kinh doanh cá thể.

Bài học thực tiễn thành công trong nước và các nước phát triển trên thế giới đều chỉ ra rằng, liên kết giữa các hộ kinh doanh nhỏ lẻ để xây dựng HTX và trên cơ sở đó dần hình thành các liên hiệp HTX là con đường phù hợp nhất, hiệu quả nhất để cải thiện cuộc sống của hàng triệu hộ cá thể và nông dân.

Chú trọng hợp tác xã trong nông nghiệp

Cơ bản thống nhất với phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ chủ yếu và đặc biệt là 5 chương trình hành động trọng tâm đã nêu trong Báo cáo trình Đại hội, Thủ tướng đề nghị Liên minh HTX Việt Nam tập trung một số nội dung.

Một là đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động, tăng cường trách nhiệm của hệ thống Liên minh HTX các cấp, với chức năng là tổ chức đại diện cho hơn 8,1 triệu thành viên và hơn 30 triệu người lao động khu vực KTTT, HTX.

Hệ thống Liên minh HTX Việt Nam cần phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành, đoàn thể ở Trung ương và địa phương, các tổ chức trong hệ thống chính trị để khai thác lợi thế, tiềm năng của mô hình HTX, thúc đẩy phát triển KTTT, HTX thông qua thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án, dịch vụ công và một số nhiệm vụ khác do Chính phủ, bộ, ngành, địa phương giao, ủy thác; kịp thời tháo gỡ những khó khăn của HTX, phù hợp với cơ chế thị trường; hỗ trợ, nhân rộng mô hình HTX hoạt động hiệu quả.

Hai là rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách về phát triển KTTT, HTX và pháp luật có liên quan (đất đai, thuế, tín dụng...), kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện để KTTT, HTX phát triển bền vững. Cân đối và bố trí nguồn lực thực hiện các chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước với KTTT, HTX phù hợp với khả năng cân đối của ngân sách nhà nước và điều kiện cụ thể của đất nước.

Ba là các bộ, ban, ngành, đoàn thể ở Trung ương và cấp ủy, chính quyền địa phương phải xác định rõ phát triển KTTT, HTX là xu thế tất yếu, là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị. Các cấp ủy, chính quyền các cấp trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng thường xuyên; phải quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển KTTT, HTX, nhất là phát triển HTX trong lĩnh vực nông nghiệp nhằm đẩy nhanh quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới; giao, đặt hàng và ủy thác các dịch vụ công, quản lý đối với HTX, trong đó có công tác kiểm tra, giám sát tài sản và hoạt động của HTX cho hẹ thống Liên minh HTX Việt Nam, đồng thời ban hành các quy định về giao biên chế và kinh phí hoạt động, áp dụng chính sách cán bộ và tiền lương tương đương với các ngành, lĩnh vực trong hệ thống chính trị; bố trí nguồn kinh phí thường xuyên, đầu tư công để hỗ trợ cho Liên minh HTX Việt Nam và cấp tỉnh đào tạo, đào tạo lại và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ có tính chuyên nghiệp. đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ trong tình hình mới.

Bốn là tăng cường năng lực và hiệu quả hoạt động của hợp tác xã theo nguyên tắc tự nguyện, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng trong quản lý HTX; từng bước quản trị hiện đại, có khả năng cạnh tranh và thích nghi với thay đổi của thị trường; đổi mới sáng tạo, tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ; nâng cao năng lực, trình độ đội ngũ cán bộ quản trị HTX, đặc biệt là người đứng đầu HTX không chỉ cần có kiến thức, kỹ năng của một doanh nhân, mà còn phải có một trái tim cống hiến cho cộng đồng. HTX kiểu mới là một thiết chế kinh tế tiến bộ, tạo ra lợi ích, nâng cao thu nhập, lấy lợi ích của thành viên làm trung tâm. 

Năm là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về phát triển KTTT, HTX và thu hút thành viên, xây dựng, phát triển và nhân rộng các mô hình HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của quốc gia, vùng, địa phương.

Xây dựng quy hoạch sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ chủ lực cấp quốc gia, vùng, địa phương gắn với doanh nghiệp đầu tư nhà máy chế biến, hệ thống Logistics và siêu thị; thực hiện đồng bộ các chính sách hỗ trợ HTX. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, ngăn chặn kịp thời các sai phạm trong hoạt động.

Sáu là tăng cường hoạt động hợp tác quốc tế, mở rộng quan hệ hợp tác, khai thác có hiệu quả các nguồn lực, kinh nghiệm, khoa học và công nghệ từ các tổ chức quốc tế phục vụ cho phát triển KTTT, HTX; hợp tác quốc tế toàn diện, mở rộng quan hệ hợp tác, tìm kiếm, kêu gọi, mở rộng đối tác và khai thác có hiệu quả các nguồn lực từ các tổ chức quốc tế phục vụ việc phát triển KTTT, HTX.

Người đứng đầu Chính phủ cũng khẳng định: “KTTT, HTX là xu hướng tất yếu trong hội nhập, mở cửa; là mô hình kinh tế của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; là con đường để đưa nhân dân đến gần hơn với lý tưởng cao đẹp của chủ nghĩa xã hội. Phát triển mạnh mẽ KTTT, HTX chính là phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong phát triển kinh tế - xã hội, hướng đến mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Phát biểu Bế mạc Đại hội, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, bày tỏ: “Thành công của Đại hội là niềm vui, nguồn cổ vũ, động viên hết sức to lớn đối với cán bộ, thành viên và người lao động trong khu vực kinh tế tập thể, HTX và hệ thống Liên minh HTX Việt Nam; tranh thủ thời cơ, vượt qua khó khăn, thách thức, tạo bứt phá mới, tiếp tục đổi mới, phát triển mạnh mẽ, góp phần xứng đáng vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Ngay sau Đại hội, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam tiếp tục quán triệt tinh thần, nội dung, Nghị quyết của Đại hội; xây dựng, triển khai chương trình, kế hoạch hành động, đẩy mạnh thi đua sâu rộng trong khu vực kinh tế tập thể, HTX và toàn hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, đưa Nghị quyết Đại hội nhanh chóng vào cuộc sống”.